Η χρόνια νεφρική νόσος είναι μια «σιωπηλή» νόσος (οι μισοί από όσους πάσχουν δε γνωρίζουν ότι έχουν προσβληθεί από τη νόσο), καθώς τα συμπτώματά της συνήθως εμφανίζονται όταν έχει ήδη χαθεί περισσότερο από το 50% της λειτουργίας των δύο νεφρών. Κατάλληλες ιατρικές εξετάσεις μπορούν να ανιχνεύσουν έγκαιρα τη νόσο από τα πρώτα της στάδια. Τα άτομα που έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσβληθούν από παθήσεις των νεφρών ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες όπως είναι τα άτομα με διαβήτη, υπέρταση, με οικογενειακό ιστορικό νεφροπάθειας, καθώς επίσης και τα
Η νεφροπάθεια, είναι το σύνολο των διαφόρων νοσημάτων των νεφρών, τα οποία περιορίζουν την φυσιολογική λειτουργία των νεφρών και τον καλή απομάκρυνση των διαφόρων τοξικών ουσιών.
Καθώς η νεφρική ανεπάρκεια εξελίσσεται, ο όγκος των αποβαλλόμενων ούρων μειώνεται. Στην περίπτωση αυτή, η μείωση του προσλαμβανόμενου νατρίου και των υγρών θα βοηθήσει στην αποφυγή εμφάνισης υπέρτασης, οιδήματος και καρδιακής ανεπάρκειας. Οι ανάγκες κάθε ασθενούς σε νάτριο και υγρά εξατομικεύονται και καθορίζονται από το ατομικό βάρος, την πίεση, τον όγκο των αποβαλλόμενων ούρων και τα επίπεδα των ηλεκτρολυτών στο αίμα. Αύξηση του σωματικού βάρους και της πίεσης υποδεικνύει ότι το συγκεκριμένο άτομο παρουσιάζει κατακράτηση Να και υγρών και το αντίθετο.
Περιορισμός στην πρόσληψη υγρών συστήνεται, όταν ο όγκος των αποβαλλόμενων ούρων μειωθεί και ανέρχεται στα 500-750ml συν τον ημερήσιο όγκο των αποβαλλόμενων ούρων. Τα 500-750ml ισοδυναμούν με τις άδηλες απώλειες υγρών και καλύπτονται από το περιεχόμενο νερό των στερεών τροφίμων σε μια τυπική δίαιτα.
Στα άτομα που υφίστανται αιμοκάθαρση, η πρόσληψη νατρίου και υγρών ελέγχεται έτσι ώστε η αύξηση του σωματικού βάρους μεταξύ δύο συνεδριών αιμοκάθαρσης να ανέρχεται σε 2-3kg, παρόλο που μεγαλύτερες αυξήσεις βάρους αποτελούν συχνό φαινόμενο. Η προτεινόμενη πρόσληψη νατρίου για την πλειοψηφία των ασθενών ανέρχεται στα 2-3gr/ ημέρα. Οι ανάγκες βέβαια θα αυξηθούν παρουσία έντονης εφίδρωσης, εμέτων ή πυρετού. Μια δίαιτα με 3 gr. νατρίου ημερησίως, επιτρέπει ελάχιστο αλάτισμα των τροφών κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος, αλλά δεν επιτρέπει επιπρόσθετο επιτραπέζιο αλάτι, κατανάλωση καπνιστών ή παστών τροφίμων, κονσερβοποιημένων σουπών ή έτοιμων φαγητών με μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε αλάτι. Είναι σημαντικό να θυμάται κανείς, πως ο ευκολότερος τρόπος να καταπολεμηθεί η δίψα του ασθενούς και να μειωθεί η πρόσληψη υγρών είναι να μειωθεί η πρόσληψη Να.
Όταν γίνεται η εκπαίδευση του ασθενούς για το ισοζύγιο υγρών ο διαιτολόγος πρέπει να διδάξει τον ασθενή πώς πρέπει να αντιμετωπίζει τη δίψα του χωρίς να καταναλώνει υγρά.
Παρακάτω παρέχονται κάποιες συμβουλές, που θα βοηθήσουν τον ασθενή να συμμορφωθεί με τη προτεινόμενη πρόσληψη υγρών.
- Τα άτομα στα οποία συστήνεται περιορισμός της πρόσληψης των υγρών, μπορούν να πιουν συγκεκριμένη ποσότητα νερού, η οποία ισοδυναμεί με τη συνολική επιτρεπόμενη πρόσληψη υγρών. Μια λύση είναι ο ασθενής να γεμίζει ένα θερμός με το ποσό του νερού που επιτρέπεται και κάθε φορά που καταναλώνει ένα υγρό τρόφιμο ή ποτό, να αφαιρεί από το θερμός το αντίστοιχο ποσό νερού.
- Τρόφιμα που περιέχουν μεγάλα ποσά νερού, όπως παγωμένο γιαούρτι, χυμός φρούτων, ζελατίνη, παγωτό, παγωμένο γάλα, σούπες, γρανίτα, πρέπει να συνυπολογίζονται στην επιτρεπόμενη πρόσληψη υγρών.
Για την καταπολέμηση της δίψας και της ξηροστομίας, ο ασθενής μπορεί:
- Να αφήνει παγάκια να λιώσουν στο στόμα του
- Να μην καταναλώνει την επιτρεπόμενη ποσότητα υγρών έως το μεσημέρι (διαφορετικά θα υπερφορτώσει το σώμα του με υγρά πίνοντας με τέτοιο ρυθμό)
- Η κατανομή των υγρών είναι απαραίτητο να γίνει μεταξύ όλων των γευμάτων και των ενδιάμεσων
- Η λήψη των φάρμακων πρέπει να γίνεται μαζί με τα υγρά των γευμάτων και όχι πίνοντας επιπλέον νερό
- Να μην πίνει από συνήθεια
- Να παγώνει τα υγρά έτσι ώστε να χρειάζεται μεγαλύτερο διάστημα να τα καταναλώσει
- Να μασά τσίχλα ή να καταναλώνει σκληρές καραμέλες
- Να προσθέτει χυμό λεμονιού στο νερό (αυτό θα το κάνει πιο δροσιστικό)
- Να καταναλώνει παγωμένα κομμάτια φρούτων
- Να χρησιμοποιεί στοματικό διάλυμα ή σπρέι στόματος
- Να αποφεύγει τρόφιμα που έχουν υψηλή περιεκτικότητα νατρίου, όπως κονσερβοποιημένες τροφές, αλμυρά μπισκότα, όπως επίσης καπνιστά ή αλατισμένα κρέατα ή ψάρια
- Να αποφεύγει το αλάτι στο τραπέζι
- Να ξεπλένει το στόμα με το νερό χωρίς κατάποση (μειώνεται το αίσθημα της δίψας)
- Να χρησιμοποιεί πολύ μικρά φλιτζάνια και ποτήρια για τα αφεψήματα και άλλα υγρά
- Να μην κάθεται στον ήλιο (Η έκθεση στον ήλιο κάνει πιο έντονο το αίσθημα της δίψας)
