Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2025

Νεοφοβία στη διατροφή. Τι είναι; Πού οφείλεται; Είναι φυσιολογική;

 🤔 Ένας προβληματισμός που συχνά μου εκφράζουν οι γονείς σχετικά με τη διατροφή των παιδιών τους είναι η νεοφοβία, δηλαδή η άρνηση ή απροθυμία να δοκιμάσει το παιδί νέα τρόφιμα (νέες γεύσεις), και το κατά πόσο είναι φυσιολογική ή όχι.

 

🤐 Πρώτα απ’ όλα, η νεοφοβία έχει σαφείς ρίζες στην εξελικτική βιολογία (μεγάλη μου αγάπη) και θεωρείται προσαρμοστικός μηχανισμός που εξυπηρετούσε την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Άρα, για να φεύγει αυτό το θέμα από τη μέση, όχι μόνο είναι φυσιολογική, αλλά και αναμενόμενη!

🧐 Για τους πιο περίεργους, ας δούμε πού οφείλεται: στην προϊστορική εποχή, οι άνθρωποι (όπως και τα περισσότερα παμφάγα ζώα) ζούσαν σε περιβάλλοντα όπου δεν υπήρχε ασφαλής πρόσβαση σε τροφή, αλλά ούτε τρόποι να γνωρίζουν με σιγουριά αν μια τροφή (κυρίως φυτική, αφού τα φυτά και τα μανιτάρια αποτελούσαν τότε τη βάση της διατροφής) ήταν βρώσιμη ή τοξική. Έτσι, εξελικτικά, η φυσική επιλογή ευνόησε την επιβίωση ατόμων που από μικρή ηλικία
• δίσταζαν να δοκιμάσουν άγνωστα τρόφιμα,
• ανέπτυσσαν αποστροφή σε γεύσεις που θα μπορούσαν να σχετίζονται με σήψη ή τοξικότητα (συνήθως πικρές, ξινές γεύσεις),
• προτιμούσαν τις πιο γλυκές γεύσεις (ένδειξη επαρκούς ωρίμανσης των καρπών).
🤢 Αυτός ο δισταγμός, δηλαδή, προστάτευε από δηλητηριάσεις, ιδιαίτερα σε ηλικίες που το παιδί είχε αρχίσει να κινείται ανεξάρτητα αλλά δεν είχε ακόμη μάθει από τους ενήλικες ποια φυτά (ή τρόφιμα γενικότερα) είναι ασφαλή.
🦓 🐊 Σκεφτείτε το σαν τον ενστικτώδη φόβο που κάνει τις νεαρές ζέβρες να απομακρύνονται αστραπιαία από τη λίμνη όπου ξεδιψούν, όταν αντιληφθούν κίνηση μέσα στο νερό (σημάδι ότι κάποιος αλιγάτορας ή κροκόδειλος τις έχει «βάλει στο μάτι» ως το επόμενο γεύμα του).
🧬 Τελικά, τα γονίδια που έκαναν τα παιδιά να αποφεύγουν τις νέες γεύσεις και τις ζέβρες να φοβούνται την κίνηση στο νερό ήταν αυτά που βοηθούσαν τα άτομα να επιβιώσουν περισσότερο - και συνεπώς είχαν πιο πολλές πιθανότητες να μεταφερθούν στις επόμενες γενιές (γι' αυτό και τα συναντούμε μέχρι σήμερα).
🧬 Στον αντίποδα, άτομα με γονίδια που «έλεγαν» στο παιδί να φάει τον πικρό καρπό και στη ζέβρα να μην φοβάται τον αλιγάτορα θα… χαιρετούσαν πολύ νωρίς τον μάταιο τούτο κόσμο, χωρίς να προλάβουν να τεκνοποιήσουν και χωρίς να μεταφέρουν τα «θαρραλέα» αυτά γονίδια σε επόμενη γενιά.

👶🏼🧒🏼 Η νεοφοβία εμφανίζεται συνήθως μεταξύ 2 και 6 ετών, και συμπίπτει (όπως και στους προϊστορικούς προγόνους μας) με τη φάση της ζωής που:
➡️ αφενός το παιδί αποκτά κινητική ανεξαρτησία (δηλαδή μπορεί να φτάσει και να φάει μόνο του την τροφή),
➡️ αφετέρου δεν έχει ακόμη επαρκή γνωστική ικανότητα να κρίνει τι είναι επικίνδυνο.
Πρόκειται λοιπόν για μια φυσική, προσωρινή και προστατευτική φάση. Στη συνέχεια, με την παρατήρηση, τη μίμηση των ενηλίκων και την επαναλαμβανόμενη έκθεση σε νέα τρόφιμα, η νεοφοβία μειώνεται και γινόμαστε πιο δεκτικοί.
✔️ Στον σημερινό κόσμο, όπου τα τρόφιμα είναι ασφαλή (ή έτσι θέλουμε να πιστεύουμε) και ελεγμένα (και αυτό θέλουμε να το πιστεύουμε), το εξελικτικό αυτό «κατάλοιπο» δεν εξυπηρετεί κανέναν σκοπό. Ωστόσο, επιμένει ως χαρακτηριστικό της παιδικής ηλικίας και, αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, μπορεί να οδηγήσει σε:
❌ περιορισμένη διατροφική ποικιλία,
❌ μειωμένη πρόσληψη μικροθρεπτικών συστατικών,
❌ αρνητικές διατροφικές συνήθειες στην ενήλικη ζωή.
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...